ORIGINAL_ARTICLE
نقدی بر اندیشة جابری دربارة شیعه
محمد عابد جابری، متفکر معاصر مغرب عربی، در پروژة فکری خود، اندیشه شیعة را زاییدة نظریات هرمسی و افکار گنوسی - غیرعقلانی- میداند. وی با بهرهگیری از روشهایی همچون ساختارگرایی و گفتمانی، و ارائة شواهد تاریخی، در تلاش برای کشف این رابطه است. با توجه به اینکه از منظر جابری، اندیشة گنوسی مانعی بزرگ در راه وصول به عقلانیت و پیشرفت در عالم اسلام است، تفکرهای عرفانی، شیعی و... عامل انحراف اندیشه در جهان اسلام میباشد. این مقاله درصدد نقد وجود این ارتباط و نتایج حاصل از آن است.
https://www.shiitestudies.com/article_18717_aae59efce5ecefecd5d6e8d1d7b49ddc.pdf
2015-02-20
7
36
شیعه
محمد عابد جابری
اندیشه گنوسی
ساختارگرایی
عرفان شیعی
محسن
دریابیگی
1
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
1. «اسلام و علمدوستی»، نامة فرهنگستان علوم، شمارة 12و13، بهار و تابستان 1378.
2
2. ابوزهره، محمد، تاریخ مذاهب اسلامی، ترجمة علیرضا ایمانی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، 1384.
3
3. ادریس علی، «سمات العقل الجماعی فی المرحلة الاسلامی، الغرب الاسلام»، الحیاةالطیبة، ش16، 1382.
4
4. ادریسی، حسین، محمد عابد الجابری ومشروع نقد العقل العربی، بیروت، مرکز الحضارة لتنمیة الفکر الاسلامی، 2010م.
5
5. اسعدی، علیرضا، هشامبنحکم، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1388ش.
6
6. اشعری، ابیالحسن علیبناسماعیل، مقالات الاسلامیین، تحقیق محیی الدین عبدالحمید، بیجا، 1405ق.
7
7. امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب والسنةو الادب، دارالکتاب العربی، بیروت، 1387ق.
8
8. انصاری قمی، حسن، محققنامه، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1385ش.
9
9. بونو، کریستین (یحیی علوی)، گفتوگو، فصلنامة حضور، شمارة12، تابستان 1364ش.
10
10. پازوکی، شهرام، ارتباط تشیع و تصوف و ایران نزد هانری کربن، مجموعة زائر شرق، تهران، مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران، 1385ش.
11
11. پییرلوری، کیمیا و عرفان در سرزمین اسلام، ترجمة زینب پودینه و رضا کوهکن، تهران، طهوری، 1388ش.
12
12. تهرانی، آقابزرگ، الذریعةالی تصانیف الشیعة، بیروت، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، ۱۴۰۳ق.
13
13. تیموتی فرک، پیتر گندی، هرمتیکا، ترجمة فریدالدین رادمهر، تهران، نشر مرکز، 1384.
14
14. ثبوت، اکبر، «اشراقگرایی ایرانیان از گذشته تاکنون»، در مجموعة: شرفنامه: یادنامة دکتر شرفالدین خراسانی، به کوشش سیدعرب، تهران، مؤسسة شهر کتاب، هرمس، ۱۳۸۳.
15
15. الجابری، محمد عابد، «اشکالیةالاصالةوالمعاصرة»، در مجموعة التراث والتحدیات العصر فی الوطن العربی، بیروت، مرکز دراسات الوحده العربیة، بیروت، 1987م.
16
16. ـــــــــــــــــــــــــ ، التراث و الحداثه، بیروت، مرکز الثقافی العربی، 1991م.
17
17. ـــــــــــــــــــــــــ ، بنیه الفکر العربی العربی، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیة، بیروت، 1990م.
18
18. ـــــــــــــــــــــــــ ، تکوین العقل العربی، بیروت، دارالطلیعة، 1984م.
19
19. ـــــــــــــــــــــــــ ، مسألةالثقافیة، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیة، 1994.
20
20. ـــــــــــــــــــــــــ ، مشروع النهضوی العربی، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیة، بیروت، 1996م.
21
21. ـــــــــــــــــــــــــ ، نحن والتراث، بیروت، دار البیضاء، بیروت، 1980م.
22
22. جعفری، محمدرضا، «تعلیقات آیتالله جعفری بر اصول کافی، نه باب از کتاب الحجة، ترجمة مینا اسکویی، سفینه، شمارة20، پاییز1387.
23
23. جلالی حسینی، محمدرضا، «مقولة جسم لا کالاجسام» بین موقف هشام بن الحکم ومواقف سائر اهل الکلام»، مجلة تراثنا، شمارة19، 1410ق.
24
24. چینی فروشان، محمد حسین، مجالس الابرار، تعلیق آیتالله محمدتقی شریعتمداری، تهران، ناشر مؤلف، 1371.
25
25. حرب، علی، نقدالنص، بیروت، المرکز الثقافی العربی، السلسلة: النص والحقیقة، 1995م.
26
26. حسن سهلب، علم الکلام والتاریخ اشکالیةالعقیدةفی الکتابةالتاریخیةالاسلامیة، بیروت، مرکز الحضارة لتنمیة الفکر الاسلامی، سلسله الدراسات الحضاریة، 2001م.
27
27. حسینی طباطبایی، مصطفی، نقد آثار خاورشناسان، تهران، چاپخش، 1375.
28
28. حیدری، السید کمال، العرفان الشیعی: روی فی مرتکزاته النظریةو مسالکةالعلمیة، قم، دارفراقد، 1387.
29
29. خاتمی، محمود، پدیدارشناسی دین، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1382.
30
30. خرمشاهی، بهاءالدین، سیر بیسلوک، تهران، ناهید، 1376.
31
31. خیاط، ابوالحسین، الانتصار و الرد علی ابن الراوندی الملحد، قاهرة، مکتبة الثقافیة الدینیة، بیتا.
32
32. داوری، رضا، عقل و زمانه، تهران، نشر سخن، 1387.
33
33. ـــــــــــــــــــــــــ ، ما و تاریخ فلسفه اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1390.
34
34. دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1362ش تاکنون.
35
35. دایرةالمعارف تشیع، زیر نظر احمد صدرحاجسیدجوادی، کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، تهران، نشر شهید سعید محبی، 1366ش تاکنون.
36
36. دفتری، فرهاد، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمة فریدون بدرهای، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز، 1375.
37
37. ذهبی، محمدحسین، التفسیر و المفسرون، قاهره، دار الکتب الحدیثة، 1381ق.
38
38. راجر تریگ، عقلانیت و دین، ترجمة حسن قنبری، تهران، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385.
39
39. زرینکوب، عبدالحسین، «زندقه و زنادقه در کشمکش مجادلات با مسلمین»، مجلة راهنمای کتاب، زمستان 1343.
40
40. ـــــــــــــــــــــــــ ، در قلمرو وجدان، تهران، سروش، 1375.
41
41. ـــــــــــــــــــــــــ ، کارنامة اسلام، تهران، امیرکبیر، 1369.
42
42. سبحانی، محمدتقی، سلسله درس گفتارهایی در انجمن کلام حوزه، سال 1389 تا 1390.
43
43. ستاری، جلال، حالات عشق مجنون، تهران، توس، 1366.
44
44. سند، محمد، الامامة الالهیة، قم، عصر ظهور، 1420ق.
45
45. سیدیاسین، التراث و التحدیات، العصر فی الوطن العربی، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیه، بیروت، 1987م.
46
46. شایگان، داریوش، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، ترجمة باقر پرهام، چاپ چهارم، نشر و پژوهش فرزان روز، 1385.
47
47. شفیعی، سعید، مکتب حدیثی شیعه در کوفه، قم، دار الحدیث، 1389.
48
48. شهرستانی، الملل و النحل، تحقیق عبدالعزیز الوکیل، قاهره، مؤسسة الحلبی، 1986م.
49
49. شهیدی، سیدجعفر، چهرة ناشناختة تشیع، در مجموعة: آرامنامه، تهران، انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، 1361.
50
50. شون، مک لولین، دین، مراسم مذهبی و فرهنگ، ترجمة افسانه نجاریان، نشر پرسش، 1383.
51
51. الشیبی، کامل مصطفی، الصلةبین التصوف والتشیع، بیرت، دار الاندلس، 1982م.
52
52. ـــــــــــــــــــــــــ ، تشیع و تصوف تا آغاز سدة دوازدهم هجری، ترجمة علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیرکبیر، 1359.
53
53. ـــــــــــــــــــــــــ ، همبستگیمیانتصوفوتشیع، ترجمة دکتر علیاکبر شبابی، تهران، دانشگاه تهران، 1353.
54
54. صدوق، محمدبنبابویه، التوحید، تصحیح هاشم حسینی، چاپ پنجم، تهران، مؤسسة نشر اسلامی، 1416.
55
55. ـــــــــــــــــــــــــ ، عیون اخبار الرضا، تهران، منشورات الاعلمی، 1390.
56
56. ضمیری، محمدرضا، مناسبات جامعهشناسی و حدیث، دار الحدیث، 1386.
57
57. طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1386.
58
58. ـــــــــــــــــــــــــ ، قرآن دراسلام، قم، بوستان کتاب، 1387.
59
59. طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال (تلخیص رجال کشی)، تحقیق حسن مصطفوی، مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، 1348 هجری شمسی.
60
ـــــــــــــــــــــــــ ، تلخیص الشافی، تحقیق حسین بحرالعلوم، قم: دارالکتب الاسلامیه، 1394 هجری قمری.
61
61. عسگری، مرتضی، نقش ائمه در احیای دین، تهران، مجمع علمی اسلامی، 1370.
62
62. عظیمزاده طهرانی، طاهره، «جابربنحیان و خاورشناسان»، فصلنامةمشکوة، شمارة84 و 85.
63
63. غالب، مصطفی، اعلام الاسماعیلیة، بیروت، دار الیقظه العربیة، 1964م.
64
64. فاخوری، حنا، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمة عبدالمحمد آیتی، چاپ چهارم، تهران، علمی و فرهنگی ایران، 1373.
65
65. فیض کاشانی، محمدبنمرتضی، حقایق، ترجمه و شرح محمدباقر ساعدی خراسانی، مقدمة حسین فشاهی، تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، 1340.
66
66. قاضی ایجی، عبدالرحمنبناحمد، المواقف، تحقیق د. عبدالرحمن عمیرة، بیروت، دار الجیل، 1997.
67
67. قاضی سعید قمی، شرح توحید صدوق، تصحیح نجفقلی حبیبی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1378.
68
68. قطببنمحیی، عبدالله، مکاتیب، تهران، خانقاه احمدی، بیتا.
69
69. قمی، شیخعباس، سفینةالبحار و مدینةالحکم والاثار، قم، دار الاسوة للطباعة و النشر، 1414ق.
70
70. کاشفی، پرسشها و پاسخهای دانشجویی، عرفان و تصوف، دفتر نشر معارف، 1389.
71
71. کربن، هانری، «پیشداوری دربارة تشیع»، از کتاب: اندر اسلام ایرانی، ترجمة مرسده همدانی، مجلة عرفان ایران، شمارة1، پاییز 1382.
72
72. ـــــــــــــــــــــــــ ، «مذاهب شیعه و اسماعیلیه»، ترجمة عیسی سهبدی، در مجموعة: مقالات هانری کربن، به کوشش محمدامین شاهجویی، حقیقت، 1384.
73
73. ـــــــــــــــــــــــــ ، تاریخ فلسفة اسلامی، ترجمة اسدالله بشری، چاپ سوم، تهران، امیرکبیر، 1361.
74
74. ـــــــــــــــــــــــــ ، ملاصدرا، ترجمة ذبیحالله منصوری، تهران، جاویدان، 1372.
75
75. کشی، ابو عمر، رجال کشی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، بیتا.
76
76. کرمی، محمدتقی، آرا و اندیشههای محمد عابد الجابری، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، 1382.
77
77. کلینی، محمدبنیعقوب، کافی، ترجمة جواد مصطفوی، تهران، کتابفروشی علمیة اسلام، بیتا.
78
78. گروه مذاهب اسلامی، اسماعیلیه، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1384.
79
79. گلدزیهر، ایجناتس، العقیدةو الشریعه فی الاسلام، ترجمة محمد یوسف موسی و دیگران، مصر، دار الکتب الحدیثة، 1959م.
80
80. لاریجانی، محمدجواد، نقد دینداری و مدرنیسم، تهران، اطلاعات، 1372.
81
81. ماسینیون، لوئی، جغرافیای تاریخی کوفه، ترجمة دکتر عبدالرحیم قنوات، تهران، سمت، 1389.
82
82. ماکینو، شینا، آفرینش و رستاخیز؛ پژوهشی معناشناختی در ساخت جهانبینی قرآنی، ترجمة جلیل دوستخواه، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر، 1376.
83
83. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفا ودار احیا التراث العربی، 1403ق.
84
84. محقق داماد، مصطفی، روشنگری دینی، تهران، اطلاعات، ۱۳۸۷.
85
85. مدرسی طباطبایی، سیدحسین، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، ترجمة سیدعلی قرایی و رسول جعفریان، قم، کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران، 1383.
86
86. مدرسی، محمدتقی، التاریخ الاسلامی: دروس وعبر، بیروت، دار الجیل، 1984م.
87
87. مذاکرات و مکاتبات پرفسور هانری کربن با علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، چاپ چهارم، تهران، مؤسسة پژوهش حکمت و فلسفة ایران، 1382.
88
88. مرعشی، محمود، موسوعةالامامةفی نصوص اهل السنة، قم، کتابخانة آیتالله مرعشی نجفی، 1388.
89
89. مطهری، مرتضی، امامت و رهبری، تهران، صدرا، 1364.
90
90. معتزلی همدانی، قاضی عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید والعدل، تحقیق محمد الخضری، محمود محمد قاسم، ابراهیم مدکور، طه حسین، القاهرة، الدار المعین للتألیف و الترجمه، 1385ق.
91
91. معرفت، محمدهادی، التفسیر والمفسرون فی ثوبةالقشیب، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1419ق.
92
92. ـــــــــــــــــــــــــ ، شبهات و ردود حول القران الکریم، قم، مؤسسة التمهید، 1423ق.
93
93. معروف حسنی، هاشم، تصوف و تشیع، ترجمة محمدصادق عارف، مشهد، بنیادپژوهشهای اسلامی، 1369.
94
94. مفید، محمدبننعمان، اوائل المقالات، به کوشش مهدی محقق، تهران، مکگیل، 1413ق.
95
95. ملطی شافعی، ابوالحسین، محمدبناحمد، التنبیه والرد، بیجا، بینا، بیتا.
96
96. ملکمکان، حمید و دیگران، تشیع در عراق در قرون نخستین، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1389.
97
97. میرباقری، سیدمهدی، مباحثی پیرامون امامشناسی، قم، دار المعارف، 1387.
98
98. میلاد، زکی، «هنری کوربن ومنهج دراسة تاریخ الفلسفة الاسلامیة، مجلة ثقافتنا، شمارة 82، شعبان1432ق.
99
99. ناصر خسرو، ابومعین، وجه دین، تهران، طهوری، 1348.
100
100. نبها، خضر محمد، المنحی الکلام عند هشام بن الحکم و اثره فی الفکرالاسلامی، بیروت، الجامعة الاسلامیة فی لبنان، 2004م.
101
101. نبها، خضر محمد، مسند هشام بن الحکم، بیروت، دار الهادی، 2006م.
102
102. نصیری، علی، آشنایی با علوم حدیث، قم، مرکز مدیریت حوزة علمیة قم، 1386.
103
103. نصیری، مهدی، «جابربن حیان، واقعیت یا افسانه»، فصلنامة سمات شمارة 3، ۱۳۸۹.
104
104. نیکلسون، رینولد الن، پیدایش و سیر تصوف، ترجمة محمدباقر معین، تهران، توس، 1357.
105
105. هالم، هاینس، الغنوصیةفی الاسلام، منشورات الجمل، 2002م.
106
106. ـــــــــــــــــــــــــ ، تشیع، محمدتقی اکبری، قم، نشر ادیان، 1384.
107
107. هیثمی، نورالدین، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1408ق.
108
108. یثربی، یحیی، پژوهشی در نسبت دین و عرفان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1379.
109
109. Encyclopædia of Islam, 2nd Edition Edited by P. J. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel, W. P. Heinrichs et al., Encyclopædia of Islam, 2nd Edition., 12 vols. with indexes, etc., Leiden: E. J. Brill, 1960–2005.
110
ORIGINAL_ARTICLE
رسمیت مذهب شیعه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
سابقة تاریخی رسمیت مذهب شیعه در ایران، از موضوعات درخور پژوهش است. این مقاله، تنها به بررسی این موضوع در «جمهوری اسلامی» میپردازد. با سقوط نظام شاهنشاهی در سال 1357 و تأسیس جمهوری اسلامی، و لزوم تغییر قانون اساسی و تدوین قانون اساسی جدید برای نظام سیاسی جایگزین، بحث دربارة رسمیت یا عدم رسمیت مذهب، به موضوعی جنجالی تبدیل شد. برخلاف رسمیت مذهب جعفری در قانون اساسی مشروطة، تعدادی از عالمان و احزاب سیاسی اهلسنت در شهرهای سنینشین، خواهان حذف رسمیت مذهب در قانون اساسی جدید شده و به ادلهای هم استناد کردند. شخصیتها و احزاب سیاسی و مذهبی شیعه ضمن پاسخگویی به ادلة آنان، خواهان رسمیت مذهب شیعة اثناعشری و استمرار آن تا زمان ظهور امام زمان4، همچنین اشتراط تشیع در تصدی مناصب ریاست جمهوری و نخستوزیری شدند. در این مقاله، ابتدا مروری تاریخی به این مسئله شده، سپس در یکی از مهمترین موضوعات و وقایع تاریخ معاصر شیعه در ایران، دلایل طرفین مطرح و تجزیه و تحلیل شده است.
https://www.shiitestudies.com/article_18718_e4b53f099a45848aad94aa6beb111c63.pdf
2015-02-20
37
74
اسلام
مذهب
شیعه
جعفری
اهلسنت
رسمیت
قانون اساسی
سیدجواد
ورعی
1
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
الف) کتب
2
قرآن کریم
3
ابنحیون، نعمانبنمحمد مغربی، دعائم الاسلام، تحقیق و تصحیح آصف فیضی، 2جلد، قم، مؤسسة آلالبیت:، 1385ق.
4
جبهة ملی ایران، جزوه خواست ملت از قانون اساسی، 1358ش.
5
(امام) خمینی، سیدروحالله، صحیفة امام، چ3، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1379ش.
6
شیبانی، عباس، صورت مذاکرات شورای انقلاب اسلامی، 1364ش.
7
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی، تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1368ش.
8
طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، تحقیق و تصحیح محمدباقرخرسان، 2 جلد، مشهد، نشر مرتضی، 1403ق.
9
محلاتی، فضلالله، خاطرات و مبارزات شهید محلاتی،تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1376ش.
10
مقدم مراغهای، رحمتالله، سالهای بحرانی نسل ما، خاطرات مهندس مقدّم مراغهای، تهران، نشر علم، 1386ش.
11
ورعی، سید جواد، مبانی و مستندات قانون اساسی، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۸۶ش.
12
ورعی، سیدجواد، مجموعه اسناد و مدارک تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی، نظارت رضا استادی، 14 جلد، موجود در قم، دبیرخانة مجلس خبرگان رهبری،1389ش.
13
ب) نشریات
14
1. اطلاعات، 3 تیر ماه 1358.
15
2. جمهوری اسلامی، 3، 10 و 26 تیرماه 1358.
16
3. کیهان، 11 و 12 تیر 1358.
17
4. نشریه گزارش، ش 91، شهریور ۱۳۸۷.
18
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین ژئوپلیتیکی عدم استقرار دموکراسی در بحرین
همزمان با وقوع انقلابهای مردمی در جهان عرب، تلاشهای شهروندان بحرین برای اصلاح ساختار سیاسی این کشور آغاز شد که خیزش گستردة مردمی در برابر نظام سیاسی حاکم بر این کشور را درپی داشت. این تلاشها که تاکنون بهطور پیوسته ادامه داشته، سبب شدهاند شماری از شهروندان این کشور جان خود را از دست بدهند؛ اما نظام سیاسی حاکم بر این کشور، تاکنون از پاسخ به درخواستهای مخالفان و معترضان امتناع ورزیده است. در سوی دیگر، کشورهای عربی و غربی نیز در سایة الزامات ژئوپلیتیکی، با حمایت از نظام پادشاهی حاکم بر بحرین، مانع از تحقق خواستههای انقلابیون این کشور شدهاند.
این مقاله درصدد است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی اهمیت و وضعیت ژئوپلیتیکی بحرین، به تبیین نقش عوامل و بازیگران ژئوپلیتیکی در عدم تحقق دموکراسی در این کشور بپردازد.
نتیجة بررسی نشان میدهد موقعیت ژئوپلیتیکی بحرین و ژئوپلیتیک انرژی، که سبب افزایش منزلت ژئوپلیتیکی بحرین شدهاند، توجه بازیگران منطقهای و بینالمللی را به این کشور درپی داشته است؛ اما ژئوپلیتیک شیعه سبب نگرانی آنها از تغییرات سیاسی در بحرین، و بهدنبال آن بهخطر افتادن منافع آنها شده است. ازاینرو، بهنظر میرسد این عوامل، ضمن حمایت از ثبات سیاسی و نظام سیاسی حاکم بر بحرین، مانع تحقق پویشهای دموکراسیخواهانه در این کشور شدهاند. همچنین رقابتهای ژئوپلیتیکی میان گروههای شیعه و سنی، سبب مقاومت گروههای سیاسی سنی در برابر استقرار دموکراسی در این کشور شده است.
https://www.shiitestudies.com/article_18719_426087b36590eca155fa0faae17df937.pdf
2015-02-20
75
102
ژپوپلیتیک
دموکراسی
بحرین
کشورهای غربی
کشورهای عربی
رسول
افضلی
1
نویسنده
AUTHOR
مهدی
میرزاده کوهشاهی
2
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
اسدی، علیاکبر، تحولات بحرین: ریشهها و بازیگران، تهران، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک، 1390.
2
الزیدی، مفید، «نشانههای تحول دموکراتیک در بحرین: از امیرنشین به پادشاهی مشروطه»، ترجمة عبدالرضا همدانی، فصلنامة مطالعات خاورمیانه، تابستان 1382.
3
امیرعبداللهیان، حسین، «ناکامی طرح خاورمیانة بزرگ و خیزش بیداری اسلامی در جهان عرب: مطالعة موردی بحرین»، فصلنامة مطالعات راهبردی، شماره 52.
4
آدمی، علی، «بحران بحرین و امنیت منطقهای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة راهبرد، شمارة 62 ،1391.
5
بحرانی، مرتضی، جنبشهای سیاسی - اجتماعی بحرین، تهران، مؤسسة اندیشهسازان نور، تهران، 1381.
6
پارساپور، روزبه، «کنفدراسیون عربی، تهدیدی جدی جهت اشغال بحرین»، مجلهپیامانقلاب، ش57، 1391.
7
توال، فرانسوا، ژئوپلیتیک شیعه؛ ترجمة علیرضا قاسمآقا، تهران، نشر آمن، 1379.
8
حافظنیا، محمدرضا، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، انتشارات پاپلی، 1385.
9
ساسانیان، سعید، تحولات منطقه و توسعه فضایی ژئوپلیتیک شیعه، دفتر پژوهش مؤسسة فرهنگی هنری خراسان، 27/07/1390 به نقل از سایت: tah-mantaghe-shi http://rasad.org/
10
سیفافجهای، معصومه، بحرین، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه، 1368.
11
عزتی، عزتالله، ژئوپلیتیک، تهران، انتشارات سمت، 1380.
12
فلینت، کالین، مقدمهایبرژئوپلیتیک، ترجمة محمدباقر قالیباف و محمدهادی پوینده، تهران، قومس، 1390.
13
لاکوست، ایو و بئتریس ژیبلن، عوامل و اندیشهها در ژئوپلیتیک، تهران، نشر آمن، 1378.
14
لورو، پاسکال و فرانسوا توال، کلیدهای ژئوپلیتیک، ترجمة حسن صدوق ونینی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1381.
15
مجتهدزاده، پیروز، «نگاهی به یک مثلث ژئوپولیتیک در خلیج فارس»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 71-72، 1372.
16
میرحیدر، دره و عمران راستی، «رقابتهای ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر ضلع جنوب شرقی ایران بزرگ و عملکرد حکومت قاجار»، فصلنامة پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارة 80 ، 1391.
17
میرزاده کوهشاهی مهدی، «ژئوپلیتیک بحرین و نافرجامی اعتراضات مردمی»، ماهنامة اخبار شیعیان، شمارة 79، 1391.
18
نیاکوئی، سیدامیر، «تحولات اخیر خاورمیانه و شمال افریقا: ریشهها و پیامدهای متفاوت»، فصلنامة روابط خارجی، شمارة 4، 1390.
19
وثوقی، محمدباقر و علی کالیراد، «مسئلة «بحرین» در منازعات قدرتهای منطقهای خلیج فارس در قرن دهم هجری/شانزدهم میلادی»، فصلنامة تاریخ اسلام و ایران، شمارة 4، 1388.
20
Bu-Safwan, abbas »Geopolitics and Democracy in Bahrain«, English.al-Akhbar, October 21, 2011, available at: http://english.alakhbar.com/node/1118.
21
Carolyn Gallaher, Peter Shirlow, Mary Gilmartin, Key concepts in political geography,SAGE Ltd, Londen, 2009.
22
Eliza B. Young and Tyler Roylance, Freedom in the World 2012: the Arab Uprisings and Their Global Reper Cussions, 2012.
23
Freedom House freedom in the World,, available at: http://.freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2012
24
Gutman, Roy, »Bahrain's Sunni rulers target Shiite mosques«, The Christian Science Monitor, availabl at: http:// csmonitor.com.11/may/2012.
25
Helfont, Samuel, »The Muslim Brotherhood and the Emerging ‘Shia Crescent«, Foreign Policy Research Institute, Washington, D.C, 2009.
26
International Crisis Group, »Bahrain's Sectarian Challenge«. Middle East Report, No. 40, 6 May 2005. Available at: http:// crisisgroup.org/en/regions/middle-east-north-africa/iraq-iran-gulf/bahrain/040-bahrains-sectarian-challenge.aspx
27
Izady, »Oil Resources of the Middle East in the context of its Religions«, The Gulf, Project, SIPA /Columbia University, 2000.
28
Leigh, J. and Vukovic, P. »Potential Iranian Hegemony in Oil Producing Islamic Countries - Implications for Oil Geopolitics«, International Problems, LXII, 1, p. 36-7, 2010.
29
Levick, Adam, »Double standards in reporting of destruction of religious sites in Middle East by Guardian and other UK Media« http://cifwatch.com/2011/06/15/ double-standards-in-reporting-of-destruction-of-religious-sites-in-middle-east-by-guardian-and-other-uk-media/
30
Luomi, Mari »Sectarian Identities or Geopolitics? The Regional Shia-Sunni Divide in the Middle East«, FinnishInstituteofInternationalAffairs, Helsinki, 2008.
31
Nasr, Vali, The Shia Revival: How Conflicts within Islam Will Shape the Future, the voice for ethnic Carnegie Council for Ethics in International Affairs, 18 October, 2006 available at:
32
http://.cceia.org/resources/transcripts/5400.html
33
Phillipe Le Billon, Fouad El Khatib, "from free oil to 'freedom oil ', terrorism, war and US, geopolitics, Volume 9, Number 1, March 2004 , pp. 109-137
34
Silver, Vernon, Cyber Attacks on Activists Traced to FinFisher Spyware of Gamma, available at: http://www.bloomberg.com/news/2012-07-25/cyber-attacks-on-activists-traced-to-finfisher-spyware-of-gamma.html
35
Walberg, Eric, postmodern imperialism: geopolitics and the great games, Atlanta Clarity Press, 2011.
36
Zweiri, Mohammed Zahid Mahjoob, The Victory of al Vefaq: the rise of Shiite politics in Bahrain, Athens, Research Institute for European and American studies, 2002.
37
ORIGINAL_ARTICLE
سرگرمی و لهو در قرآن کریم
سرگرمی، تفریح و فراغت، بهعنوان نوعی اشتغال غیرالزامی، انتخابی، غیرانتفاعی، دارای کارکرد فرحبخشی، تنوعزایی و نشاطآفرینی، بخشی از اشتغالات معمول و تا حدی گریزناپذیر بشر است. پرسشی که محرک نگارنده در تدوین این نوشتار است، این است که اسلام در مقام دین زندگی، در خصوص این سنخ فعالیتها که در عصر و زمان حاضر به علل و دلایلی، رونق و رواج روزافزونی یافته، چه موضع ارزشی و هنجاری گرفته است. واکاوی مفاهیم و کلیدواژههای رایج در منابع دینی و مشخصاً قرآن کریم- که غالب مفسران در موضعگیریهای فقهی و اخلاقی موافق و مخالف خود، بدان استناد جستهاند- مقدمة نیل به این مقصود خواهد بود. روش این مطالعه، اکتشافی است، و غور و تأمل در آرای لغتشناسانه و تفسیری و تحلیل محتوای منابع مکتوب منتخب، راه وصول به این مقصود خواهد بود. نتیجة حاصل از این سلوک پژوهشی این است که لهو و لعب، دو واژة پربسامد در متون دینی از جمله قرآن کریم، اگرچهبه لحاظ گسترة مفهومی مطلق سرگرمیها و اشتغالات تفننی را پوشش میدهد، تنها بربخشی از این مجموعه قابل اطلاق است که بهدلیل اشتمال بر ملاکات خاص فقهی، حرام و ممنوع شمرده شدهاند و بقیه در اصل کلی جواز و اباحه داخلاند. رویکرد غالب بحث، واژهشناسانه و ترمینولوژیک است و ورود به مباحث فقهی و تفسیری، عمدتاً استطرادی است.
https://www.shiitestudies.com/article_18720_a4be25b0f806606c901e6a786b2d962b.pdf
2015-02-20
103
126
لهو
لعب
لغو
عبث
غفلت
سرگرمی
تفریح
سیدحسین
شرف الدین
1
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
1.آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی- فارسی (بر اساس فرهنگ عربی- انگلیسی هانسور)، چاپ سوم، تهران، نشر نی، 1381.
2
2. انصاری الدزفولی، شیخ مرتضی، کتاب المکاسب، قم، دورة3 جلدی، منشورات دار الذخائر، 1411ق.
3
3.بعلبکی، روحی، المورد، قاموس عربی- انکلیزی، بیروت، دارالعلم للملایین، 1990م.
4
4.جرجانی، الشریف علیبنمحمد، کتاب التعریفات، الطبعة الثالثة، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1408ق.
5
5.راغب الاصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق، صفوان عدنان داوودی، دمشق، دارالقلم، 1416ق.
6
6.جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، (مبادی اخلاق در قرآن)، قم، مرکز نشر اسراء، 1377.
7
7.دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، درآمدی بر حقوق اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم،1364.
8
8.سجادی، سیدجعفر، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایرانی، 1363.
9
9.طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم،1363.
10
10.طبرسی، فضلبنحسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران، ناصر خسرو، 1372.
11
11.طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1414ق.
12
12.عاملی (شیخحر)، محمدبنحسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، دورة30جلدی، قم، مؤسسة آلالبیت، 1409ق.
13
13.عبده، الشیخ محمد، تفسیر القرآن الکریم (الشهیر بتفسیر المنار)، تألیف محمد رشید رضا، الطبعة الثالثة، مصر، دارالمنار، 1367ق.
14
14.عمید، حسن، فرهنگ فارسی، چاپ هجدهم ، تهران، امیرکبیر، 1362.
15
15.فراهیدی، خلیل، کتاب العین، چاپ دوم، قم، نشر هجرت، 1410ق.
16
16.فضلالله، محمدحسین، فقه و زندگی، ترجمة، مجید مرادی، قم، دار الملاک، 1380.
17
17.مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404ق.
18
18.مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما، پژوهشی دربارة طنز در شریعت و اخلاق، قم، بوستان کتاب، 1381.
19
19.مصباح یزدی، محمدتقی، معارف قرآن (خداشناسی)،چاپ پنجم، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 1384.
20
20. ــــــــــــــ ، اخلاق در قرآن، ج3، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ;، 1378.
21
21.مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، 1385.
22
22.مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج2، چاپ نهم، تهران، صدرا، 1377.
23
23. ــــــــــــــ ، آشنایی با قرآن، جلد5 ، چاپ سوم، تهران، صدرا، 1377.
24
24. ــــــــــــــ ، مجموعه آثار، چاپ دهم، تهران، صدرا، 1380.
25
25.معلوف، لویس، المنجد فی اللغة والاعلام، الطبعة الثالثة والعشرون، بیروت، دار المشرق، 1978م.
26
26.مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، قم، چاپ سی و دوم، دار الکتب الاسلامیه، 1381.
27
ORIGINAL_ARTICLE
رویکرد جریانهای شیعی عراق به تحوّلات نوین کشور
بررسی منطقی، علمی و واقعبینانة تحوّلات نوین در عراق، با توجه به شاخصهایی نظیر قدرتیابی جریانهای شیعی، وجود رهبران تأثیرگذار، و جهتگیریهای دینی و حضور مردمی، ناگزیر مینماید. درک تحوّلات عراق پس از صدّام بخش مهمی از آیندة این سرزمین را رقم خواهد زد. تحوّلات اخیر بنیادی و در جهت بازیابی هویّت دینی و متفاوت از اتفاقات علمی و عملی پیشین جامعة شیعی عراق در دورة معاصر است. اگرچه نقش اشغالگران در سقوط صدّام نیز از عوامل تسهیلکنندة وضعیت نوین شیعیان عراق به شمار میرود، اما تنها عقبة اجتماعی نزدیک به مبانی این تحرّکات، انقلاب اسلامی ایران است. بنابراین، تبیین رویکرد شیعیان در تحوّلات عمومی و راهبردی عراق نوین، با توجه به ماهیت دینی پررنگ این جریانها، ضروری به نظر میرسد.
مقالة حاضر در دو بخش، ابتدا به اجمال جریانهای شیعی اسلامگرای عمده در عراق، یعنی «حزب الدعوه»، «مجلس اعلای اسلامی عراق»، «جریان صدر» و «حزب فضیلت»، را معرفی میکند، سپس در بخش دوم، با بیان تحوّلات عمومی و راهبردی ایجاد شده در عراق، نوع رویکرد اتخاذ شدة جریانهای عمدة شیعی عراق، را تجزیه و تحلیل مینماید.
https://www.shiitestudies.com/article_18721_8ae57a65497388f821f749be2d30378a.pdf
2015-02-20
127
148
عراق
شیعیان
حزب الدعوه
مجلس اعلا
صدر
فضیلت اسلامی
انتخابات
مسلم
طاهری کل کشوندی
1
نویسنده
AUTHOR
محمود
تقی زاده داوری
taghizadeh@ug.ac.ir
2
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
1. اسدی، علی اکبر، «انتخابات شوراهای استانی در عراق: ابعاد و پیامدها»، گزارش راهبردی فوقالعاده، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک، ش12، بهمن1387.
2
2. ـــــــــــــــــــــــــــ ، «روند تشکیل دولت ائتلافی در عراق و رویکرد بازیگران داخلی»، گزارش راهبردی، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک، ش 243، بهمن1389.
3
3. ـــــــــــــــــــــــــــ ، «شیعیان عراق و اسلامگرایی در عراق پس از صدّام: جریانها و رویکردها»، کتاب خاورمیانه 8، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر، 1390.
4
ای حسین، صفا، «خروج آمریکا از عراق: چالشها و فرصتها»، خاورمیانهپژوهی، ج4: بحران غزّه و عراق، به کوشش مهدی ذاکریان، تهران، دانشگاه امام صادق، 1389.
5
بشیر، حسن، «نقش نخبگان شیعی در تحوّلات سیاسی کشور (1921-1958)»، فصلنامه علمی-پژوهشی شیعهشناسی، س هفتم، ش 28، زمستان1388.
6
تقیزاده داوری، محمود، ماهنامه تحلیلی- خبری اخبار شیعیان، ش64، اسفند 1389.
7
ـــــــــــــــــــــــــــ ؛ مجموعه مقالات اجتماعی، قم، شیعهشناسی، 1388.
8
ثقفی عامری، ناصر، مجموعه مقالات همایش عراق جدید و تغییرات ژئوپلتیک، راهبرد، شماره 39، 1385.
9
حسینی خامنهای، سیدعلی 31/01/1382، پیام به مسلمانان جهان.
10
خرمّشاد، محمّد باقر و نادری، احمد، «نقش حزب الدعوه الاسلامیه در گفتمان مقاومت جنبش شیعی عراق»، فصلنامه علمی پژوهشی شیعهشناسی، ش 33، بهار1390.
11
الخطیب ابن النجف، تاریخ الحرکة الاسلامیة المعاصرة فی العراق، بیروت، دارالمقدّسی، 1980.
12
در مصاحبه با نصر، سیدولی رضا، نشریة اشپیگل، 25 اکتبر 2006.
13
دیلمی معزی، امین ، تحلیلی پیرامون «استراتژی ایران در عراق و نقش شیعیان این کشور»، باشگاه اندیشه در:www.bashgah.com
14
روحانی، حسن، مجموعه مقالات کنفرانس بینالمللی تحوّلات عراق و چشمانداز امنیت منطقهای، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک، 1384.
15
رؤوف، عادل، العمل الاسلامی فی العراق بین المرجعیه و الحزبیه: دراسه نقدیه لمسیره نصف قرن (1950-2000)، دمشق، مرکز تبلیغاتی و پژوهشهای عراق، 2005م.
16
سیمونز، جیف: عراقالمستقبل:السیاسةالامریکیهفیاعادةتشکیلالشرقالاوسط، بیروت، دارالساقی، 2004.
17
شوقی البغدادی، خالد، دراسة فی بنیةالأحزاب الشیعیةالرئیسیة فی العراق، دمشق، رند، 2011م.
18
فرهاد، ابراهیم، الطائفیة و السیاسة فی العالم العربی (نموذج الشیعة فی العراق)، القاهره، مکتبة مدبولی، 1996.
19
فولر، قبلة عالم: ژئوپلتیک ایران، ترجمة عبّاس مخبر، تهران، مرکز، 1373.
20
لطیف حسن، دایرةالمعارف احزاب در عراق، ترجمة سیدعدنان محقق، تهران، دانشگاه امام صادق، 1390.
21
موصلّی، احمد، سیرة و حیاة الامام الخوئی، بیروت، دارالهادی، 1998.
22
مؤمن، علی، سنوات الجمر: مسیرة الحرکة الاسلامیة فی العراق 1957-1986، قم، المرکز الاسلامی المعاصر، 2004م.
23
ناظمیان، رضا، جریانهای سیاسی معاصر عراق، تهران، مؤسسة فرهنگی کتاب و عترت، 1379.
24
نزاری، ماجد، عبدالصاحب دخیل و بدایات الحرکة الاسلامیة، بیروت، دارالفرات، 1990.
25
http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=3171
26
http://almejlis.ir/%d8%a7%d9%85%d8%b1%db%8c%da%a9%d8%a7-% d8%a8%d8%a7%d9%84%da%af%d8%b1%d8%af%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a2%d9%be%d8%a7%da%86%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8% a7%d8 %ae%d8%aa%db%8c%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%b4
27
www://mawtani.al-shorfa.com/fa/articles/iii/features/iraqtoday/2010 /03/ 14/feature-01
28
www.juancole.com/2007/07/basra-governor-dismissed-fadhila-rands.html
29
Katzman, Kenneth, "Iran's In Flunce Influence", CRS Report for Congress, June 13, 2006.
30
Marr, phebe, the modern history of Iraq, Boulder, Colorado: Westview Press, 1985.
31
NewYorkTimes, July 3, 2004.
32
Berns., Nicolas, August 2, 2007, "Council On Foreign Relations" available at: www.Cfr.Org
33
Reagan, Tom. September.13, "The Myth of Iraqis Foreign Fight". The Christian Science Monitor, 2005.
34
Terrill, W. Andrew, February 2004," The United States and Iraq's Shiite Clergy: Partners or Adversaries? Available, at: www.Carlisle. Army.Mill/Ssi.
35
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی مقاله عصمت از دایرةالمعارف قرآن لایدن بر اساس آراء و مبانی شیعه
اهتمام نوشتار حاضر، بررسی انتقادی مقالة «عصمت» (Impeccability)، اثر پال ای واکر، مورخ و مدرس دانشگاههای آمریکا و کاناداست که آن را در دایرةالمعارف قرآن لایدن به طبع رسانده است. حاصل این دیدگاه او درخصوص خاستگاه، ابعاد و ماهیت عصت را میتوان چنین خلاصه کرد: عصمت، یعنی مصونیت از گناه و خطا؛ هرچند که این اصطلاح و این مفهوم، اینگونه در قرآن بهکار نرفته است اما بر پایة دیدگاه اکثریت متکلمان اندیشة معصومیت، اندیشهای قطعی است . در قرآن و احادیث، کموبیش به گناه پیامبران تصریح شده است و مسلمانان متقدم نیز آن را کم و بیش تصدیق کردهاند، بعدها شیعیان درپی ادعای قدرت مطلقة امامانشان، اندیشة عصمت را بهوجود آوردند و اندکاندک آن را به پیامبران نیز تسری دادند. حتی یکی از متألهان شیعه (هشامبنحکم) مدعی بود که عصمت امام، ضروریتر از عصمت پیامبر است. برخی از پیامبران، دستکم پیش از بعثت مرتکب گناه شدهاند. گناه یعنی نافرمانی بهقصد مخالفت با قوانین خدا؛ اما مخالفتی که از سر غفلت و خطا صورت گیرد، گناه نیست و این بهترین تأویل دربارة آیاتی است که به گناه انبیا تصریح میکند. عصمت بهمعنای قادر نبودن بر گناه نیست، بلکه لطف و عطیهای است از جانب خداوند که پیش از انجام گناه و حتی پس از آن به پیامبر میرسد.
در این نوشتار، باتوجه به مدعیات یادشده، این نتایج بهدست آمده است که هرچند واژة عصمت در مفهوم کلامی خود در قرآن بهکار نرفته است اما قرآن با واژههای دیگری برعصمت انبیا تصریح دارد. شیعه مبدع عصمت نیست و نسبت دادن این عقیده به متکلم شیعی، هشامبنحکم که وی عصمت امام را در مقایسه با عصمت پیامبر ضروریتر میداند، بیاساس است. در مفهوم گناه، قید عمد یا سهو لحاظ نشده است. پس بهترین راه برای تأویل آیاتی که بهظاهر موهم عدم عصمت است، توجه به درجات گناه است، نه نظریة سهو پیامبر که از دیدگاه شیعه مردود است. هرچند عصمت، امری اختیاری و لطفی از جانب خداست، اما اسبابی چون علم به فساد گناه و ارادة قوی پیامبر است که انگیزة ارتکاب به گناه را در وی از بین میبرد، نه آنکه بعد از تصمیم به گناه، این لطف، پیامبر را دریابد.
https://www.shiitestudies.com/article_18722_1ffaa3851703ff6af2c663265af31594.pdf
2015-02-20
149
180
دایرةالمعارف قرآن
لایدن
عصمت انبیا
شیعه
بی بی سادات
رضی دهآبادی
1
نویسنده
AUTHOR
نرجس
جواندل
2
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، بیروت، دار احیا التراث العربی، 1385ق.
2
ابناثیر جزری، علیبنابوالکرم، اسد الغابة فی معرفة الصحابه، مصر، مکتبة وهبیه، 1280ق.
3
ابنتیمیه، احمد، منهاج السنة النبویه، مطبعة الکبری الامیریه، 1321ق.
4
ابنسینا، حسینبنعبدالله، الشفاء (الاهیات)، قم، کتابخانة آیتالله مرعشی نجفی، 1404ق.
5
ابنعاشور، محمدبنطاهر، التحریر والتنویر، قم، بیجا، بینا.
6
احمد امین، ضحی الاسلام، مصر، مکتبة النهضة المصریة، 1964ق.
7
احمد بن حنبل، مسند، بیروت، دار صادر، بیتا.
8
اربلی، علیبنعیسی، کشفالغمهفیمعرفةالأئمه، تبریز، بنیهاشمی، 1381ق.
9
اسعدی، هشامبنحکم، تهران، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1388.
10
اشعری، ابوالحسن علیبناسماعیل، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، آلمان، فرانس شتاینر.
11
اقبال، مظفر، «خاورشناسی و دایرةالمعارف قرآن لیدن»، فصلنامة قرآنپژوهی خاورشناسان، شمارة 6، 1388، ص 11- 30.
12
ــــــــــــــــــ ، «مطالعات آکادمیک مستشرقان در مورد قرآن»، فصلنامة قرآنپژوهی خاورشناسان، شمارة 7، 1388، ص 11- 28.
13
ایجی، میرسیدشریف، شرح المواقف، قم،الشریف الرضی، بیتا.
14
آلوسی، محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن، تحقیق علی عبدالباری عطیه، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415ق.
15
بحرانی ابنمیثم، قواعد المرام فی علم الکلام، قم، کتابخانة آیتالله مرعشی نجفی، 1406ق.
16
بخاری، محمدبناسماعیل، الصحیح، دمشق ،دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، 1401ق.
17
بغوی، حسینبنمسعود، معالم التنزیل فی تفسیرالقران، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، 1420ق.
18
تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، قم، منشورات الشریف الرضی، 1412.
19
جرجانی، علیبنمحمد، شرح المواقف، قم، منشورات الشریف الرضی، 1412ق.
20
جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، ویرایش علی اسلامی، چاپ سوم، قم، نشر اسراء، 1381.
21
ــــــــــــــــــ ، نزاهت قرآن از تحریف، چاپ سوم، قم، نشر اسراء، 1383.
22
جوهری، اسماعیلبنحماد، الصحاح، بیروت، دار العلم للملایین، بیتا.
23
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالمعرفة، بیتا.
24
حسینی مرعشی، نورالله، احقاق الحق وازهاق الباطل، قم، مکتبة آیتالله مرعشی، بیتا.
25
خزاز رازی، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، علیبنمحمد، قم، بیدار، 1401ق.
26
خطیب بغدادی، احمدبنعلی، تقیید العلم، مصر، دار احیاء السنة النبویه، 1974م.
27
دونالدسون، دوایت، عقیدة الشیعه، تعریب: عـم، مصر، مکتبة الخانجی، 1933م.
28
رشید رضا، محمد، تفسیرالقرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، چاپ دوم، بیروت، دار المعرفه، 1393ق ـ1973م.
29
رضایی اصفهانی، محمد علی، «بررسی دایرةالمعارف قرآن لیدن»، مجلة قرآن و مستشرقان، شمارة اول، زمستان 1385، ص 43- 70.
30
رضی بهابادی، بیبیسادات، عصمت انبیا در قرآن کریم، استادراهنما: پایاننامة دانشگاه تهران، 1377.
31
زمخشری، محمود، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی. 1407ق.
32
سبحانی، جعفر، الالهیات علی هدی الکتاب والسنة والعقل، قم، المرکز العالمی للدراسات اسلامیه، 1411ق.
33
سید مرتضی، علیبنحسین، تنزیه الانبیا، قم، منشورات الشریف الرضی، بیتا.
34
سیوری، مقدادبنعبدالله، اللوامع الالهیة فی المباحث الکلامیه، تبریز، بینا، 1393ق .
35
شبر، عبدالله، تفسیر القران الکریم، بیروت، دار البلاغة للطباعة والنشر، 1412ق.
36
صالحی نجفآبادی، جمال انسانیت یا تفسیر سورة یوسف، تهران، نشر دانش اسلامی، 1364.
37
صدوق، محمدبنعلیابنبابویه، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری، 1385ق/1966م.
38
ــــــــــــــــــ ، عیون اخبار الرضا علیه السلام، تهران، نشر جهان، 1378ق.
39
ــــــــــــــــــ ، کمال الدینوتمامالنعمة، تهران، اسلامیه، 1395ق.
40
ــــــــــــــــــ ، معانی الاخبار، قم، جامعة مدرسین،1361.
41
ــــــــــــــــــ ، من لا یحضره الفقیه، محمدبنعلی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413ق.
42
صفایی، احمد، هشامبنحکم، تهران، دانشگاه تهران،1342.
43
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی.1417ق.
44
طبرانی، سلیمانبناحمد، المعجم الکبیر، تحقیق و تخریج حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بیتا.
45
طبرسی، فضلبنحسن، تفسیر جوامع الجامع، تهران و قم، دانشگاه تهران و مرکز مدیریت حوزة علمیه قم. 1377.
46
ــــــــــــــــــ ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مجمع البیان لعلوم القرآن) تحقیق هاشم رسولی محلاتی، چاپ دوم، بیروت، دار المعرفه، 1408ق.
47
طبری، محمدبنجریر، جامع البیان فی تفسیرالقران، بیروت، دار المعرفه، 1412ق.
48
طوسی، محمدبنحسن، تجرید الاعتقاد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1407ق.
49
ــــــــــــــــــ ، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد حبیب مصیر العاملی، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی. بیتا.
50
عظیمیفر، علیرضا، قرآن و عصمت اهلبیت، قم ، مهر امیرالمؤمنین7، 1389.
51
علامه حلی، حسنبنیوسف، الباب الحادی عشر، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامی، دانشگاه مک گیل، 1364.
52
ــــــــــــــــــ ، حسنبنیوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1407ق.
53
فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، بیروت، نشر دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
54
ــــــــــــــــــ ، اربعین فی اصول الدین، حیدرآباد دکن، مجلس دایرةالمعارف العثمانیه، 1353.
55
فیومی، احمدبنمحمد، المصباح المنیر، قم ، مؤسسة دار الهجره، 1372.
56
قاضی عبدالجبار معتزلی، المغنی فی ابواب التوحید والعدل، مصر، الدار المصریه، بیتا .
57
ــــــــــــــــــ ، شرح الاصول الخمسه، مصر، مکتبة وهبه، 1408ق.
58
کلینی، محمدبنیعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1407ق.
59
مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
60
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1360.
61
مظفر، محمدحسن، دلایل الصدق، قاهره، دار العلم للطباعه، 1396ق.
62
معروف الحسنی، هاشم، بین التصوف والتشیع، بیروت، دار القلم، 1379م.
63
مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1424ق .
64
مفید، محمدبننعمان، اوائل المقالات فی المذاهب المختارات، تبریز، مکتبه سروش، 1363.
65
ــــــــــــــــــ ، شرح عقاید الصدوق او تصحیح الاعتقاد، تبریز، مکتبه سروش، 1364.
66
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1374.
67
مؤدب، سیدرضا؛ موسوی مقدم، سیدمحمد، «نقد دایرةالمعارف قرآن لیدن بر اساس آرا و مبانی شیعه»، شیعهشناسی، شمارة 23، 1383. ص 105 - 144.
68
نعمه، عبدالله، هشامبنالحکم، بیروت، دار الفکر اللبنانی، 1404ق.
69
واقدی، محمدبنعمر، المغازی، قم ، نشر دانش اسلامی، 1405ق.
70
یوسفیان، حسن و احمدحسین شریفی، پژوهشی در عصمت معصومان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1388.
71
ORIGINAL_ARTICLE
شهید مطهّری و اهتمام به مسائل اجتماعی در احیای تفکر دینی
بازسازی و احیای تفکر دینی یکی از مقولههایی است که از گذشتههای دور مطمح نظر احیاگران دینی بوده است. احیاگری دینی امری بهواقع شریف و ضروری است؛ زیرا در پی صیانت از دین و دینداری در جوامع دینی است. احیاگران در پی رفع چالشها و موانعی هستند که رشد و بالندگی دین را به مخاطره میاندازند. آنها حفظ و بازسازی تفکر دینی را در مقاطعی که دچار آسیبها و تحریفهایی شده است، بر عهده دارند. احیاگری دینی یعنی زدودن غبار خرافه و بدعت و تحریف از چهرة دین و عنایت به زوایای مغفول و متروک ماندة معارف دینی و تصفیة زواید از چهرة دین. به نظر بسیاری از محققان و صاحبنظران مسلمان، استاد مرتضی مطهّری یکی از احیاگران و اصلاحگران اندیشة دینی، در دورهی معاصر است. از منظر استاد، موضوع عقبماندگی و انحطاط مسلمانان به عنوان جدّیترین مسئلة کنونی مسلمانان و پاسخ به آن مبرمترین نیاز است. استاد مهمترین مؤلّفة اصلاح فکر دینی را شفّافسازی و آسیبشناسی مفاهیم دینی میدانست که به صورت مسخ شده و واژگون در اذهان مردم رسوخ کرده بود. ایشان در موضع یک فیلسوف - متکلّم از توجه به مسائل اجتماعی در حوزة احیای تفکر دینی غافل نماند. از همینرو، رویکرد اجتماعی در آثار ایشان مشهود است. توجه به نقش اجتهاد و تأکید بر پویایی آن، مبارزه با التقاط و تحجّر و آسیبشناسی مفاهیم دینی مهمترین ابعاد احیاگری شهید مطهّری را تشکیل میدهد.
https://www.shiitestudies.com/article_18723_9f15989b401303bf5163d089271b11f7.pdf
2015-02-20
181
202
دین
اسلام
احیاگری
جامعه
مطهّری
حجت الله
جوانی
1
نویسنده
AUTHOR
طاهره
جمشیدی
2
نویسنده
AUTHOR
منابع
1
آژینی، محسن، التقاط و تحجّر از دیدگاه شهید مطهّری، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1369.
2
اسفندیاری، محمّد، «تندیس دین یاری» (نگاهی به کارنامة فکری آیتالله طالقانی)، فصلنامه قرآنی بیّنات، تهران، سال هفتم، ش26 (تابستان 1379).
3
پژوهنده، محمّدحسین، «خرافهستیزی در اندیشة دینی از دیدگاه شهید مطهّری»، نشریة فلسفه، کلام و عرفان، اندیشة حوزه، ش59 (مرداد و شهریور 1385).
4
جاوید موسوی، سید حمید، اتحاد اسلامی در آثار شهید مطهری، تهران، صدرا، 1386.
5
جوانی، حجتالله، «دین از نگاه استاد محمّدتقی شریعتی»، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت استاد محمّدتقی شریعتی، ویراستة محمّد بدیعی، تهران، مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی، 1384.
6
شریعتی، محمّدتقی، خلافت و ولایت در قرآن و سنت، تهران، حسینیة ارشاد، 1351.
7
شریعتی، علی، تشیّع علوی و تشیّع صفوی، تهران، چاپخش، 1377.
8
صاحبی، محمّدجواد، مبانی نهضت احیای فکر دینی، قم، بوستان کتاب،1380.
9
فراستخواه، مقصود، سرآغاز نواندیشی دینی در جهان معاصر، تهران، شرکت سهامی انتشار،1374.
10
مطهّری، مرتضی، آشنایی با قرآن، ج1و2، تهران، صدرا، 1374.
11
ــــــــــــــــــــ ، آشنایی با قرآن، ج پنجم، تهران، صدرا، 1385.
12
ــــــــــــــــــــ ، احیای تفکر اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1361.
13
ــــــــــــــــــــ ، اسلام و مقتضیات زمان، تهران، صدرا، 1368.
14
ــــــــــــــــــــ ، امامت و رهبری، قم، صدرا، 1370.
15
ــــــــــــــــــــ ، انسان در قرآن، تهران، صدرا، 1386.
16
ــــــــــــــــــــ ، انسان کامل، قم، صدرا، 1384.
17
ــــــــــــــــــــ ، بیست گفتار، تهران، صدرا، 1369.
18
ــــــــــــــــــــ ، حج، تهران، صدرا، 1384.
19
ــــــــــــــــــــ ، حق و باطل، تهران، صدرا،1373.
20
ــــــــــــــــــــ ، ده گفتار، تهران، صدرا، 1366.
21
ــــــــــــــــــــ ، عدل الهی، تهران، اسلامی، 1357.
22
ــــــــــــــــــــ ، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، تهران، صدرا، 1375.
23
ــــــــــــــــــــ ، مجموعه آثار، ج3، تهران، صدرا، 1375.
24
ــــــــــــــــــــ ، نظری به نظام اقتصادی اسلام، تهران، صدرا، 1373.
25
ــــــــــــــــــــ ، وحی و نبوّت، قم، صدرا، 1385.
26
ــــــــــــــــــــ ، نهضتهای اسلامی در صد سالة اخیر، تهران، صدرا، 1368.
27
نجاتی، غلامرضا، خاطرات بازرگان، تهران، 1375.
28
نصر، سیدحسین، معارف اسلامی در جهان معاصر، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی، 1371.
29
یوسفی اشکوری، شریعتی و نقد سنّت، تهران، یادآوران، 1377.
30
ــــــــــــــــــــ ، نوگرایی دینی، ویراستة ناصر تقویان، تهران، قصیده، 1377.
31
31. Chehabi, h.e., "Taleqani, Mahmud", Oxford Encyclopedia of The Islamic World, ed. John. L .Esposito, Oxford university press, New york, 2009.
32
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی قیام محمدبنعبدالله (نفس زکیه) و نتایج و پیامدهای آن
موضوع اصلی در این مقاله، قیام محمدبنعبدالله نفس زکیه، از حسنیان است. در ابتدا به مبانی و ماهیت فکری جنبش حسنیان پرداخته شده است تا پس از روشن شدن این مبانی، بهتر بتوان دلیل قیام محمد نفس زکیه را تبیین کرد. ازاین رو، سعی نگارنده در این پژوهش بر آن است که به عوامل شکست قیام محمدبنعبدالله و پیامدها و نتایج این قیام بپردازد. عباسیان که خود را در برابر علویان فاقد مقبولیت کافی میدانستند، سعی داشتند استنادات و دلایلی مبنی بر مشروعیت خویش ارائه کنند. در مقابل، حسنیان نیز برای مشروع جلوه دادن خود، استناداتی دال بر حق جانشینی پیامبر9 برای خود قائل شدند. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که حسنیان نسبت به عباسیان، خود را به پیامبر9 نزدیکتر میدانستند و در واقع، خود را مصداق حقیقی خاندان پیامبر9 میشمردند. ازاینرو و مطابق این معیار، با تکیه بر ادعاهایی نظیر وراثت ولایت و امامت حضرت علی7، حسب (افتخارات پدری) و نسب (خون و نژاد) والاتر، و بیعت عباسیان با آنها در عهد اموی، حق جانشینی پیامبر را متعلق به خود میدانستند.
https://www.shiitestudies.com/article_18724_5a5cf521761451850d4673211f53123d.pdf
2015-02-20
203
226
محمدبنعبدالله
نفس زکیه
منصور
حسنیان
عباسیان
صادق
آئینه وند
1
نویسنده
AUTHOR
هادی
بیاتی
2
نویسنده
AUTHOR
هادی
استهری
3
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
1. ابناثیر، عزالدین علی، الکامل (تاریخ بزرگ اسلام و ایران)، ترجمة عباس خلیلی، تصحیح مهیار خلیلی، ج9، تهران، مؤسسة مطبوعاتی علمی، بیتا.
2
2. ابنخلدون، العبر( تاریخ ابنخلدون)، ترجمة عبدالمحمد آیتی، ج2، چاپ اول، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1364.
3
3. ــــــــــــــــــــــ ، مقدمه، تهران، انتشارات استقلال، 1410ق.
4
4. ابوالعباس حسنی، احمدبنابراهیم، المصابیح، عبداللهبنعبداللهبناحمدبن احمد الحواتی، الطبعة الثانیة، عمان، مؤسسة الامام زیدبنعلی الثقاقیة، 1423ق
5
5. اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ترجمة سیدهاشم رسولی محلاتی، مقدمه و تصحیح علیاکبر غفاری، تهران، کتابفروشی صدوق، 1349.
6
6. ابنطقطقی، محمدبنعلی (ابنطباطبا)، تاریخ فخری در آداب ملکداری و دولتهای اسلامی، ترجمة محمدوحید گلپایگانی، چاپ سوم، تهران، علمی و فرهنگی، 1367.
7
7. اللیثی، سمیره مختار، جهاد شیعه در دوره اول عباسی، ترجمة محمد حاجیتقی، قم، مؤسسة شیعهشناسی،1384.
8
8.الهیزاده، محمدحسن، جنبش حسنیان؛ ماهیت فکری و تکاپوهای سیاسی، قم، مؤسسة شیعهشناسی، 1385.
9
9. ــــــــــــــــــــــ ، جنبش حسنیان در اوایل عصر عباسی؛ ماهیت فکری و تکاپوی سیاسی، پایاننامة دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، 1383.
10
10. بلاذری، احمدبنیحیی، انساب الاشراف، ج3، تحقیق و تعلیق محمدباقر محمودی، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1977م.
11
11.جعفری، سیدحسین محمد، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمة سیدمحمدتقیآیتاللهی، چاپ پنجم، بیجا، نشر فرهنگ اسلامی، 1368 .
12
12. شهرستانی، محمدبنعبدالکریم، ، الملل و النحل، تصحیح احمد فهمی محمد، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1410ق.
13
13.دینوری، ابوحنیفه احمدبنداود، اخبار الطوال، ترجمة محمود مهدوی دامغانی، چاپ دوم، تهران، نشر نی، 1366.
14
14. طبری، محمدبنجریر، تاریخ طبری یا تاریخ الرسل والملوک، ترجمة ابوالقاسم پاینده، ج11، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، بیتا.
15
15. عمر فوزی، فاروق، نشأة الحرکات الدینیة و السیاسیة فی الاسلام، اردن، الأهلیة، 1999م.
16
16. کاظمی پوران، محمد، قیامهای شیعه در عصر عباسی، ، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.
17
17. مسعودی، ابوالحسن علیبنحسین، مروج الذهب، ترجمة ابوالقاسم پاینده، ج2، چاپ پنجم، تهران، علمی و فرهنگی، 1374.
18
18. ــــــــــــــــــــــ ، التنبیه و الاشراف، ترجمة ابوالقاسم پاینده، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1349.
19
19. مقدسی، مطهربنطاهر، آفرینش و تاریخ، مقدمه، ترجمه و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، ج 4 تا 6، تهران، نشرآگه، 1374.
20
20. محلی، حمیدبناحمدبنمحمد، الحدائق الوردیة فی مناقب الائمة الزدیة، تحقیق مرتضی المحطوری الحسنی، صفا، مطبوعات مکتبة مرکز بدر، 1423ق.
21
21. هارونی الحسنی، یحییبنحسینبنهارون، الافادة فی تاریخ الائمة الزیدیة، تحقیق و تعلیق محمد یحیی سالم غران، صعده، دار الحکمة الیمانیة، 1417ق.
22
22. نوبختی، حسنبنموسی، فرق الشیعة، تصحیح وتعلیق محمد صاد آل بحر العلوم، نجف، مکتبة المرتضویة، 1355.
23
23. یعقوبی، احمدبنابییعقوب (ابنواضح)، تاریخ یعقوبی، ترجمة محمدابراهیم آیتی، ج2، چاپ پنجم، تهران، علمی و فرهنگی، 1371.
24
24. G. Deverdun, "Hasani" , Encyclopedia of Islam. V.III, Leiden. 1979.
25
25. J.Lassener, The shaoing of Abbasid Rule, New Jersey, New Jersey University press, 1998.
26
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و توضیح جایگاه موقوفات امام علی(ع)
«وقف» که به معنای «حفظ اصل مال و استفاده از منافع آن برای تأمین نیازهای دیگران» است، یکی از روشهای پسندیدة جوامع برای کمک به مردم، به ویژه اقشار آسیبپذیر جامعة انسانی است. این کار انساندوستانه در جوامع انسانی از دیرباز، به شکلهای گوناگون وجود داشته؛ اما با ظهور اسلام، با راهنماییهای گفتاری و رفتاری رسول خدا بهخوبی در رفتار مسلمانان جای گرفته است. با مطالعة منابع تاریخی و کتب متعدد حدیثی به جایگاه سنّت حسنة وقف در کلام و سیرة عملی پیامبر عظیمالشأن و همچنین صحابیان ایشان و ائمّه معصوم، به ویژه موقعیت ممتاز و بینظیر امام علی پی میبریم.
حضرت علی، در طول عمر بابرکت خویش، بخصوص در مدت 25 سال سکوت ایشان، به حفر چاه، احداث نخلستان و ایجاد مزارع و کشتزارهای متعدد مشغول بودند و سپس تمامی این اموال و داراییها را که به برکت بازوان پرتوان خود ایجاد کرده بودند، وقف نیازمندان نمودند و در حالی به ملاقات پروردگار شتافتند که از اموال دنیا، چیزی جز 700 درهمی که از سهم بیتالمال خویش برای مایحتاج خانواده کنار گذاشته بودند، چیزی نداشتند. بر اساس اسناد موجود، به طور کلی، موقوفات آن حضرت شامل وقف بیش از 100 (یا 170) حلقه چاه در منطقة ینبع و چاهها و چشمههای بیشمار دیگر در مناطق گوناگون، به ویژه در شهر مدینه و نواحی اطراف آن، وقف نخلستانها و کشتزارهای متعدد، وقف خانه، وقف مسجد و مانند آن است.
این مقاله در پی پاسخ به سه سؤال کلیدی است: 1. میزان و تعداد موقوفات حضرت علی چقدر بوده است؟ 2. موقوفات حضرت علی شامل چه چیزهایی بوده است؟ 3. علت وقف این موقوفات چه بوده است؟
https://www.shiitestudies.com/article_18725_9b5ba4dbc4a901867c770c7cfbf94fd9.pdf
2015-02-20
227
248
علی(ع)
وقف
موقوفات
چاه
عفت
خوشندودی
1
نویسنده
AUTHOR
اصغر
منتظرالقائم
2
نویسنده
AUTHOR
فهرست منابع
1
2. ابن ابیالحدید، عزالدین عبدالحمید بن محمد، شرح نهجالبلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ط. الثانیه، بیروت، دار احیاءالتراث، 1387.
2
3. ابن شبه نمیری بصری، تاریخ المدینة المنورة، تحقیق فهیم محمّد شلتوت، بیروت، دار التراث، 1410.
3
4. ابن شهرآشوب مازندرانی، رشیدالدین محمّد بن علی، مناقب آل أبیطالب (المناقب لابن شهرآشوب)، ط. الثانیه، قم، المطبعه العلمیه، 1404.
4
5. ابن مغازلی، علی بن محمد بن محمد واسطی شافعی، مناقب علی بن أبیطالب علیهالسلام (المناقب لابن المغازلی)، اعداد محمّدباقر بهبودی، ط. الثانیه، طهران، المکتبه الإسلامیه، 1402.
5
6. بحرانی، کمالالدین میثم بن علی، شرح نهجالبلاغه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1362.
6
7. تلمسانی، علی بن محمّد بن مسعود خزاعی، تخریج الدلالات السمعیه، تحقیق الدکتور احسان عبّاس، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 1405.
7
8. حجاریان، محسن، «فرهنگ وقف در اسلام»، فصلنامه مشکوهْْ، ش50 (بهار 1375).
8
9. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، 1409ق.
9
10. ـــــــــــــــــــــــــ ، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آلالبیت، 1409.
10
11. دشتی، محمّد، ترجمة نهجالبلاغه، چ چهل و هفتم، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین، 1389.
11
12. سمهودی، علی بن عبدالله حسنی شافعی، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، تحقیق عبدالحمید، محمد محیی الدین، ط. الثانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403.
12
13. شریف رضی محمد بن حسین موسوی، خصائص الأئمة علیهمالسلام (خصائص أمیرالمؤمنین علیهالسلام)، تحقیق محمّد هادی الأمینی، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیه التابع للحضرة الرضویة المقدسة، 1406.
13
14. شکوری، سید احمد، «موقوفات امیرالمؤمنین»، فصلنامه میراث جاویدان، ش چهارم (زمستان1373).
14
15. شیبانی، احمد بن محمد بن حنبل، المسند، تحقیق: عبدالله محمد درویش، ج1، ص334، ح1368، و ج2، ص712، ح1218.
15
16. صدوق، محمد بن علی بن حسین، الخصال، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، الطبعة الرابعه، 1414ق.
16
17. طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال (خلاصه رجال کَشی)َ، تصحیح حسن مصطفوی، چ سوم، مشهد، دانشگاه مشهد،1371.
17
18. ـــــــــــــــــــــــــ ، تهذیب الأحکام فی شرح المقنعه، بیروت، دار التعارف، 1401.
18
19. عالمی، حسن، «علی علیهالسلام و استخراج آبهای زیرزمینی»، نشریة فرهنگ جهاد، شماره 7-8، صص 263-276، بهار و تابستان 1376.
19
20. علامه حلّی، جمالالدین ابومنصور حسن بن یوسف، کشف الیقین فی فضائل أمیرالمؤمنین علیهالسلام، تحقیق علی الکوثر، قم، مجمع احیاء الثقافة الإسلامیة، 1411.
20
21. فروزش، روحالله، مجموعه قوانین و مقررات اوقاف، چ سوم، تهران، خرسندی، 1389.
21
22. فیضالاسلام، علینقی، ترجمه و شرح نهجالبلاغه، چ دهم، قم، دارالعلوم، 1362.
22
23. قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکّة مکرمه و مدینة منوّره، چ نهم، تهران، مشعر، 1386.
23
24. کلینی رازی، محمّد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علیاکبر غفاری، بیروت، دارصعب و دارالتعارف، 1401.
24
25. کوفی قاضی، محمد بن سلیمان، مناقب الإمام أمیرالمؤمنین علیهالسلام (المناقب للکوفی)، تحقیق محمّدباقر المحمودی، قم، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، 1412.
25
26. مبرّد، محمد بن یزید ازدی، الکامل، تحقیق محمّد احمد الدالی، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1413.
26
27. مجلسی، محمّدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار علیهم السلام، ط. الثانیة، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1403.
27
28. ـــــــــــــــــــــــــ ، مرآة العقول فی شرح اخبار آلالرسول، تحقیق هاشم الرسولی المحلاتی، ط. الثالثه، تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1370.
28
29. محمّدی ری شهری، محمّد، موسوعه الإمام علی بن ابیطالب فی الکتاب و السنه و التاریخ، بمساعده محمّدکاظم الطباطبائی و محمود الطباطبائی، قم، دارالحدیث، 1421.
29
30. محمدیخوانساری، سیدجلیل، دانشنامه فرهنگ لغات و اصطلاحات وقف، قم، اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه، ۱۳۹۳.
30
31. مفید، عبدالله محمّد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، مؤسسه آلالبیت، 1413.
31
32. نجمی، محمّد صادق، تاریخ حرم ائمّة بقیع و آثار دیگر در مدینة منوّره، تهران، مشعر، 1380.
32
33. نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ط. الرابعه، بیروت، مؤسسه آلالبیت لاحیاء التراث، 1418.
33
34. یاقوت حموی، شهابالدین یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1399.
34
35. یعقوبی، أحمد بن أبییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، 1411.
35
ORIGINAL_ARTICLE
رویکردهای سهگانة بزرگان تاریخ اهلسنت به غدیر
غدیر خم، بر اساس مستندات تاریخی، بیشک یکی از مهمترین و مسلمترین حوادث تاریخ صدر اسلام و دوران رسالت پیامبر اکرم9، و روز اکمال دین و اتمام نعمت است. طی سالیان متمادی، اندیشمندان جهان اسلام به ذکر، بررسی و واکاوی زوایا و ابعاد متعدد این واقعة عظیم پرداختهاند. بزرگان شیعه، بر قطعیت وقوع و دلالت آن بر امامت و خلافت بلافصل علی7 تاکید کردهاند؛ اما نویسندگان اهلسنت مواضع متفاوتی گرفتهاند. آنچه در این مقاله بدان پرداخته شده، بیان دیدگاهها و موضعگیریهای مورخان برجستة اهلسنت در قبال این رویداد قطعی و سرنوشتساز تاریخی، و بررسی و نقد آن است. با مراجعه به منابع معتبر تاریخی عامه، به رویکردهای متفاوت آنها در قبال موضوع غدیر خم برمیخوریم: برخی واقعة غدیر را پذیرفته، اما با عقیدة شیعه در دلالت آن بر خلافت و امامت حضرت علی7 مخالفاند؛ عدهای فقط به ذکر حدیث غدیر یا احتجاج و مناشدة مولا علی7 با تنی چند از صحابه که در غدیر حضور داشتند، بسنده کرده و دربارة چگونگی و کیفیت وقوع آن، مطلبی نگفتهاند؛ گروه دیگر، یا کاملا سکوت اختیار کرده و از غدیر سخنی بهمیان نیاوردهاند، یا حتی صراحتا آن را انکار کردهاند.
https://www.shiitestudies.com/article_18726_1b1d490621d5ccb1eb22ca4f134d399c.pdf
2015-02-20
249
282
غدیر خم
منابع تاریخی اهلسنت
علی(ع)
ولایت و امامت
سیدمرتضی
حسینی
1
نویسنده
AUTHOR
فهرست مطالب
1
قرآن کریم.
2
ابناثیر، ابوالحسن علیبن ابیالکرم محمدبن محمدبنعبد الکریمبن عبدالواحد شیبانی جزری عزالدین، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، محقق: علی محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1415هـ/1994م.
3
ابنجوزی، جمالالدین ابوالفرج عبدالرحمنبن علیبن محمد، المنتظم فی تاریخ الامم والملوک، محقق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1412هـ/1992م.
4
ابنحجر عسقلانی، ابوالفضل احمدبن علیبن محمدبن احمد، الاصابه فی تمییز الصحابه، تحقیق: عادل احمد عبدالموجود و على محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415هـ..
5
ـــــــــــــــــــــــ ، تهذیب التهذیب، هند، مطبعه دائرة المعارف النظامیه، 1326 هـ .
6
ابنخلدون، عبدالرحمنبن محمدبن محمد ابن خلدون ابوزید ولیالدین حضرمی اشبیلی، تاریخ ابنخلدون، محقق: خلیل شحادة، چاپ دوم، بیروت، دار الفکر، 1408هـ/1988م.
7
ابنخلکان، ابوالعباس شمسالدین احمدبن محمدبن ابراهیمبن ابیبکر برمکی اربلی، وفیات الاعیان وانباء ابناء الزمان، محقق: د. احسان عباس، جزء5، بیروت، دار صادر، 1994م.
8
ابنضیاء، محمدبن احمدبن الضیاء محمد قرشی عمری مکی حنفی بهاءالدین ابوالبقاء، تاریخ مکة المشرفه والمسجد الحرام والمدینة الشریفه والقبر الشریف، محقق: علاء ابراهیم، ایمن نصر، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1424هـ/2004م.
9
ابنعبدالبر، ابوعمر یوسفبن عبداللهبن محمدبن عبدالبربن عاصم نمری قرطبی، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، محقق: علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، 1412هـ/1992م.
10
ابنعساکر، ابوالقاسم علیبن الحسنبن هبةالله، تاریخ دمشق، محقق: عمروبنغرامه العمروی، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، 1415هـ/1995م.
11
ابنعماد، عبدالحیبن احمدبن محمدابن عماد عَکری حنبلی ابوالفلاح، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، محقق: محمود الارناؤوط، دمشق - بیروت، دار ابنکثیر، 1406هـ/1986م.
12
ابنقتیبه، ابومحمد عبداللهبن مسلمبن قتیبة الدینوری، المعارف، تحقیق: ثروت عکاشه، چاپ دوم، قاهره، الهیئة المصریة العامه للکتاب، 1992م.
13
ابنکثیر، ابوالفداء اسماعیلبنعمربن کثیر قرشی بصری دمشقی، البدایة والنهایة، محقق: علی شیری، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408هـ/1988م.
14
ابنالوردی، عمربن مظفربن عمربن محمدبن ابیالفوارس ابوحفص زینالدینبن الوردی معری کندی، تتمة المختصر فی اخبار البشر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1417هـ/1996م.
15
ابنهشام، عبدالملکبن هشامبن ایوب الحمیری المعافری ابومحمد جمالالدین، السیرة النبویة لابن هشام، تحقیق: مصطفى السقا و ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ الشلبی، چاپ دوم، مصر، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفى البابی الحلبی و اولاده بمصر، 1375هـ/1955م.
16
ابوالفتح شهرستانى، محمدبن عبدالکریم بن ابىبکر احمد، الملل و النحل، مؤسسة الحلبی، بیتا.
17
ابوالفداء، عمادالدین اسماعیلبن علیبن محمودبن محمدبن عمربن شاهنشاهبن ایوب الملک المؤید صاحب حماة، المختصر فی اخبار البشر مصر، المطبعة الحسینیة المصریه، بیتا.
18
اسد علیزاده، اکبر، «حدیث غدیر، ولایت یا محبت؟»، مجلة مبلغان، شمارة 26، اسفند 1380.
19
امه طلب، مصطفی، «داوری در اندیشههای ابنخلدون دربارة امام علی7 و مسئلة خلافت»، فصلنامة مشکوة، شمارة 87، تابستان 1384.
20
امینی، علامه عبدالحسین احمد نجفی، الغدیر فی الکتاب والسنة و الادب، چاپ چهارم، بیروت، دارالکتاب العربی، 1397 ه/1977م.
21
تقی فاسی، محمدبن احمدبن علی تقیالدین ابوالطیب مکی حسنی فاسی، شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1421هـ/2000م.
22
جهانیپور، یاسر، «حدیث غدیر در منابع روایی اهلسنت، بخش اول»، فصلنامة فرهنگ کوثر، شمارة 75، پاییز 1387.
23
ـــــــــــــــــــــــ ، «حدیث غدیر در منابع روایی اهلسنت، بخش دوم»، فصلنامة فرهنگ کوثر، شمارة 79، پاییز 1388.
24
حسینی مقدم، د. سیدعسکری، «غدیر از منظر عالمان اهلسنت»، فصلنامة شیعهشناسی، شمارة 21 بهار 1387.
25
حلبی، علیبن ابراهیمبن احمد حلبی شافعی ابوالفرج نورالدینبن برهان الدین، السیرة الحلبیة (انسان العیون فی سیرة الامین المامون)، چاپ دوم، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1427هـ..
26
خطیب بغدادی، ابوبکر احمدبن علیبن ثابتبن احمدبن مهدی، تاریخ بغداد، المحقق: د. بشار عواد معروف، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 1422هـ/2002م.
27
خلیفهبنخیاط، ابوعمرو خلیفه بن خیاطبن خلیفه شیبانی عصفری بصری، تاریخ خلیفه بن خیاط، محقق: د. اکرم ضیاء العمری، چاپ دوم، دمشق، بیروت، دار القلم، مؤسسة الرسالة، 1397هـ.ق.
28
دیلمی، ارشاد القلوب الی الصواب، قم، شریف رضی، 1412ق.
29
ذهبی، شمسالدین ابوعبدالله محمدبن احمدبن عثمانبن قَایْماز، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، محقق: عمر عبدالسلام التدمری، چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی، 1413هـ/1993م.
30
ـــــــــــــــــــــــ ، تذکرة الحفاظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419هـ/1998م.
31
سلاوی، شهابالدین ابوالعباس احمدبن خالدبن محمد ناصری درعی جعفری سلاوی، الاستقصَا لاخبار دُوَل المَغرب الاقصَى، محقق: جعفر الناصری و محمد الناصری، المغرب، دار الکتاب - الدار البیضاء، بیتا.
32
سمهودی، علیبن عبداللهبن احمد حسنی، خلاصة الوفا باخبار دار المصطفى، دراسة و تحقیق: د. محمد الامین محمد محمود احمد الجکینی، بیجا، بینا، بیتا.
33
سیدکباری، سیدعلیرضا، «علامه امینی، غواص غدیر»، فصلنامة فرهنگ کوثر، شمارة 2، اردیبهشت 1376.
34
سیوطی، عبدالرحمنبن ابیبکر جلالالدین، تاریخ الخلفاء، محقق: حمدی الدمرداش، مکتبة نزار مصطفى الباز، 1425هـ/2004م.
35
طبری، محمدبن جریربن یزیدبن کثیربن غالب آملی ابوجعفر، تاریخ الطبری - تاریخ الرسل والملوک، وصلة تاریخ الطبری (از عریببنسعد قرطبی)، چاپ دوم، بیروت، دار التراث، 1387هـ..
36
عصامی، عبدالملکبن حسینبن عبدالملک مکی، سمط النجوم العوالی فی انباء الاوائل والتوالی، محقق: عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419هـ/1998م.
37
قرمانی، احمدبنیوسف، اخبار الدول وآثار الاول فی التاریخ، دراسة و تحقیق: د. فهمی سعد و د. احمد حطیط، بیروت، عالم الکتب، 1412هـ/1992م.
38
قندوزی، حافظ شیخ سلیمانبنابراهیم حنفی، ینابیع المودة لذوی القربى، تحقیق: سیدعلی جمال اشرف حسینی، قم، دار الاسوه، 1416هـ..
39
مددی، حمید و محمدحسین حاجعلی، «غدیر از دیدگاه اهلسنت»، مربیان، شمارة 29، پاییز 1387.
40
مدنی، سیدمحمود، «نقد دیدگاههای اهلسنت دربارة حدیث غدیر»، فصلنامة علوم حدیث، ش7، بهار 1377.
41
مقریزی، احمدبنعلیبن عبدالقادر ابوالعباس حسینی عبیدی تقیالدین، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط و الآثار، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418هـ..
42
نویری، احمدبن عبدالوهاببن محمدبن عبدالدائم قرشی تیمی بکری شهابالدین، نهایة الارب فی فنون الادب، قاهره، دارالکتب والوثائق القومیه، 1423هـ..
43
یافعی، ابومحمد عفیفالدین عبداللهبن اسعدبن علیبن سلیمان، مراة الجنان وعبرة الیقظان فی معرفة ما یعتبر من حوادث الزمان، وضع حواشیه: خلیل المنصور، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417هـ/1997م.
44
یونینی، قطبالدین ابوالفتح موسىبن محمد، ذیل مراة الزمان، چاپ دوم، قاهره، دار الکتاب الاسلامی، 1413هـ/1992م.
45