نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
تاریخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده
تازه های تحقیق
قرن چهارم همانگونه که قرن به اوج رسیدن تمدن اسلامی محسوب میشود، (متز، 1364، ص220) قرن تسلّط شیعه بر جهان اسلام نیز به شمار میرود (جعفریان، 1387، ص481) و طبعاً مسلمانان رشد درخشان خود را با آموزههای تشیّع تجربه کردند. در این قرن، در غرب جهان اسلام، دریای مدیترانه در اختیار مسلمانان قرار گرفت و جزیرة صقلیه (سیسیل) به طور کامل، تحت حاکمیت اسلام قرار داشت. این جزیره، که بزرگترین جزیرة اسلامی در آن قرن به شمار میرفت، به مدت 95 سال تحت حاکمیت خاندان کلبیان قرار گرفت که از سوی امرای فاطمی بر این سرزمین حکمرانی کردند. در دورة آنها، آموزههای تشیّع در این جزیره رواج پیدا کرد و اسلام با همین آموزهها، در مناطقی از جنوب ایتالیا رسوخ کرد. البته هیچگاه کلبیان همانند ولی نعمتان فاطمی خود، مردم را مجبور به پذیرش تشیّع نکردند. (ذهبی، 1413، ج15، ص158-159)
همچنین کلبیان علاوه بر شکست آخرین تلاشهای دولت روم شرقی (بیزانس) در بازپسگیری جزیرة سیسیل، با انتقال جبهة نبرد به سرزمینهای مجاور جزیرة صقلیه و در خاک اصلی ایتالیا، وضعیت تهاجمی مسلمانان در دریای مدیترانه را حفظ کردند، ولی در نهایت، به دلایل گوناگون داخلی و خارجی، تسلّط آنها بر این جزیرة بزرگ دریای مدیترانه تضعیف شد و سلسلة آنها برچیده شد. از آنرو که این جزیره پل ارتباطی مسلمانان و مسیحیان در مرکز مدیترانه به شمار میرفت و یکی از نقاط تبادل دانش و فرهنگ نیز بین عالم اسلام و مسیحیت شمرده میشد، نباید از نقش دولت شیعی کلبیان در عرصة سیاست، حکومت، تبادل دانش و تمدن در تاریخ اسلام، همانند دیگر دولتها و جوامع شیعی غفلت ورزید؛ امری که میتواند برای نسلهای جدید عالم تشیّع در مشارکت فعّال برای ساختن تمدن اسلامی معاصر ایجاد انگیزه کند.
کلیدواژهها